Hidrojen nedir?
Hidrojen yunanca su yapan kelimesinden gelmektedir. Sembolü H olan ve 1 atom kütle sayılı hidrojen gazı bilinen en hafif gazdır. Normal koşullarda renksiz, kokusuz, metalik olmayan, tatsız, oldukça yanıcı bir biatomik gazdır(H2). Ayrıca yüksek ısı iletkenliği özelliği de vardır. Hidrojen ayrıca evrenin ¾ ünü oluşturan en çok bulunan elementtir. Hidrojen yeryüzünde element halinde çok az bulunduğu için endüstride kullanılmak amacıyla çeşitli yollarla ayrıştırılır. Metan gibi hidrokarbonlardan üretildiği gibi, pahalı olsa da suyun elektrolizinden de üretilebilir.
Özellikleri
Moleküler Ağırlık 2.016
Kaynama Noktası (1 atm) -252.87 °C
Yoğunluk(likit, -183 °C , 1 atm) 0.071kg/1
Spesifik Isı 3.41 J/gm°C
Yoğunluk,gaz 0.0852 cal/g
Isı Kapasite 1.355 kg/m3
Spesifik ağırlık,gaz 0.07
Kritik Sıcaklık 239.9 °C
Kritik Basınç 12.8 atm
Kullanım alanları
- Rafineride desülfirizasyon ve hidrokraking işlemlerinde
- Düz cam üretiminde
- Isı işlemlerinde koruyucu ve reaktif bileşeni olarak
- Enerji santral ekipmanlarının soğutulmasında
- Bitkisel yağların katılaştırılmasında
- Roket yakıt karışımlarında
- Ticari gübrelere azot bağlanmasında
- Metanol, amonyak ve hidroklorik asit gibi bileşiklerin elde edilmesinde
- Hidrojen balonlarını şişirmede
- Enerji santrallerinin soğutulmasında
- Hidrojen pil üretiminde
Dikkat edilmesi gereken hususlar
- Hidrojen boğucu ama zehirli olmayan bir gazdır ve oldukça parlayıcıdır
- Kullanımdaki gaz veya sıvı kaplar açık havada veya iyi havalandırmalı yerlerde depolanmalı, regülatör takılmadan önce ateş alma ihtimalinden dolayı ventil açılmamalıdır.
- Tüplerin depolandığı yer üst kısmı açık olmalı aksi taktirde gazın hafif olmasından dolayı birikme yapabilir ve tehlikeli olabilir.
- Oksijen gibi oksitleyici gazlardan uzak depolanmalı, statik elektrik yapabilecek ortamlar dahil her türlü kıvılcım çıkarabilecek ortamlardan uzak tutulmalıdır.
- Hidrojen gazı doldurulacak tüpler dikkatle kontrolden geçirilmeli başka gaz tüpleriyle karıştırılmamalı veya başka gazlar doldurulmamalıdır.
- Hidrojen gazı zehirli değildir fakat atmosferdeki oksijen oranını düşürerek basit boğucu gaz vazifesi görür. Yüksek miktarda hidrojen solunduğunda bilinç kaybı meydana gelebilir. Eğer boğulma tehlikesi geçiren kişinin bilinci halen yerinde ise açık alana taşınmalı gerekirse oksijen takviyesi yapılmalıdır. Bilinç kapalıysa derhal ambulans çağırılmalı, bu süre içinde hasta sıcak tutulmalıdır.
- Hidrojen yangını halinde tüm yangın söndürme sistemleri kullanılabilir. Hidrojen tüpleri ısınınca şiddetle parçalanabilir.